خودکشی| خودکشی زنان | آمار خودکشی
زنان بیشتر خودکشی می‌کنند یا مردان؟ | آمارهای تلخ از خودکشی در ایران
رصد: خودکشی چهارمین عامل مرگ و میر در بین جوانان است. در ایران سالانه بین چهار تا پنج هزار مرگ ناشی از خودکشی وجود دارد. یکی از مهمترین عوامل خودکشی افسردگی است. متاسفانه آمار خودکشی در میان زنان بیش از مردان است.
افکار خودکشی و اقدام به خودکشی به قشر خاصی محدود نمی‌شود. پیر و جوان هم ندارد. بر همین اساس، بررسی فراوانی خودکشی در میان گروه‌ها، مناطق مختلف، بازه سنی و… می‌تواند یک تصویر کلی به برنامه‌ریزان و سیاستگذاران دهد. تصویری که می‌تواند به آنها برای اقدامات ساختاری برای کاهش نرخ خودکشی و پیشگیری از آن کمک کند.
در سال‌های اخیر روند خودکشی در ایران افزایشی بود. بنا بر آمارهای رسمی، سال 1400 بیش از 6000 نفر در ایران اقدام به خودکشی کردند. وضعیتی که نشان می‌دهد این موضوع نیاز به توجه و اهمیت بیشتر دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که خودکشی در جمعیت جهانی جایگاه هفدهم را برای علت مرگ‌ومیرها دارد. روز جهانی پیشگیری از خودکشی (10 سپتامبر) هم بهانه‌ای بود تا متخصصان از سراسر کشورها به بررسی این موضوع بپردازند و راهکارهایی هم برای پیشگیری از آن ارائه دهند. در ایران نیز نشست‌های مختلفی برای بررسی وضعیت خودکشی در ایران برگزار شد تا گامی در جهت افزایش آگاهی در این مورد باشد.
روز یکشنبه (19 شهریور) نشست روز جهانی «پیشگیری از خودکشی» با شعار «با عمل امید بسازیم» از سوی مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد. در این همایش متخصصان در حوزه‌های مختلفی شرکت داشتند و گزارش‌هایی در این مورد ارائه دادند.
افزایش خودکشی در ایران و امریکا
به گزارش تجارت نیوز، حمید پیروی، نایب رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی و رئیس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران در این همایش گفت: «سال 2016، میانگین خودکشی در جهان 10.5 مرگ در ازای صدهزار نفر بود. سال 2022 میانگین خودکشی در جهان کاهش یافت و به 9.48 مرگ در هر صدهزار نفر رسید. البته در برخی از کشورها نرخ خودکشی افزایشی بود؛ مانند ایران و امریکا.»
او ادامه داد: «77 درصد خودکشی‌ها در کشورهای دارای درآمد کم و متوسط صورت می‌گیرد؛ کشورهایی که 8.4 جمعیت جهان را شکل داده‌اند.»
نایب رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی گفت: «احتمال بروز خودکشی میان کسانی که افسردگی دارند، 20 برابر بیشتر از سایر افراد است.»
وضعیت اقدام به خودکشی در ایران
پیروی درباره وضعیت خودکشی در ایران توضیح داد: «سال 1395 در ایران 79 هزار و 102 نفر اقدام به خودکشی کردند. همچنین سال 96 اقدام به خودکشی بیش از 87 هزار نفر و سال 1400 بیش از 111 هزار نفر ثبت رسمی شد. سال 1401 را نمی‌دانم و می‌گویند آمار محرمانه است.»
رئیس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: «سال 1400 حدود 63 درصد از کسانی که اقدام به خودکشی کردند، زنان بودند.»
او ادامه داد: «حدود 21 درصد از افرادی که اقدام به خودکشی کردند زیر 18 سال سن داشتند؛ یعنی کودکان و نوجوانان. 26.8 درصد از این افراد نیز 19 تا 24 ساله بودند. اینکه می‌گوییم خودکشی در جوانان و نوجوانان باید مورد توجه و اهمیت قرار گیرد برای این است که نزدیک به 49 درصد افرادی که اقدام به خودکشی کرده‌اند، زیر سن 24 سالگی بود.»
نایب رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی توضیح داد: «در میان افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند، تعداد زنان بیشتر است و در میان فوتی‌های ناشی از این اقدام، تعداد مردان بیشتر است. 70 درصد فوتی‌های ناشی از اقدام به خودکشی را مردان تشکیل می‌دهند. ضمن آنکه 7.8 درصد از فوتی‌ها زیر 18 سال سن داشتند.»
افکار خودکشی 40 برابر فوتی‌ها
پیروی گفت: «به ازای هر خودکشی کامل، بین 135 نفر تا 245 نفر دچار سوگ شدید می‌شوند. آمار اقدام به خودکشی 20 تا 30 برابر آمار فوتی‌های ناشی از اقدام به خودکشی است. حدود 40 برابر آن نیز افکار خودکشی داریم.»
او درباره پراکندگی اقدام به خودکشی در ایران در فصل‌های مختلف سال گفت: «بنا بر آخرین آمارها، در ایران 25 درصد خودکشی‌ها در فصل بهار، 28 درصد در فصل تابستان، 24 درصد در پاییز و 22 درصد در زمستان صورت گرفته است.»
راهنمایی برای افراد دچار افکار خودکشی
برگزارکنندگان همایش روز جهانی پیشگیری از خودکشی، راهکارهایی ارائه دادند که می‌تواند در موقعیت‌های پیش‌آمده کمک‌کننده باشد. در توصیه‌های مهم کارشناسان و متخصصان آمده وقتی فردی افکار خودکشی را ابراز می‌کند، ضروری است که ناراحتی او را جدی بگیرید و از او حمایت کنید.
یکی از باورهای غلط در موضوع خودکشی این است که افرادی که درباره خودکشی حرف می‌زنند، اقدام نمی‌کنند. در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد اتفاقا بسیاری از آنها قبل از خودکشی درباره آن صحبت کرده بودند. بر همین اساس متخصصان راهکارهایی در این مورد ارائه داده‌اند.
1: فرد را جدی بگیرید. هرگز افکار خودکشی یک فرد را نادیده یا دست‌کم نگیرید. نگرانی خود را ابراز کنید و به او بگویید که برای شنیدن و حمایت از او حضور دارید.
2: همدلی کنید. در موقعیت‌های پیش‌آمده همدلی کنید و فضایی بدون قضاوت برای فرد فراهم کنید. از اظهارنظر یا ابراز قضاوت منفی درباره افکار یا احساسات او بپرهیزید.
3: فعالانه گوش کنید. به فرد اجازه دهید که افکار و احساسات خود را به اشتراک بگذارد. گوش دادن فعال را با توجه کردن، پرسیدن سوالات باز و ارائه اطمینان خاطر که به او اهمیت می‌دهید، تمرین کنید.
4: کمک حرفه‌ای را تشویق کنید. فرد را تشویق کنید که به دنبال کمک حرفه‌ای باشد. پیشنهاد کنید که با یک متخصص سلامت روان صحبت کند یا با یک خط کمک یا مرکز بحران تماس بگیرد. در یافتن منابع مناسب و در صورت لزوم قرار ملاقات کمک کنید.
افراد می‌توانند با شماره 123 اورژانس اجتماعی یا 1480 خط مشاوره سازمان بهزیستی تماس بگیرند.
5: در ارتباط بمانید. به طور منظم با فرد ارتباط برقرار کنید و برای نشان دادن حمایت خود وضعیت او را ارزیابی کنید. در دسترس باشید تا درباره احساسات او هر زمان که نیاز باشد، صحبت کنید.
6: مراقب خود باشید. حمایت از فردی که افکار خودکشی را تجربه می‌کند، می‌تواند از نظر احساسی چالش‌برانگیز باشد. از دوستان، خانواده یا یک درمانگر کمک بگیرید تا مطمئن شوید که از سلامت خود نیز مراقبت می‌کنید.
تاثیر بسیار جدی و مخرب خودکشی در اطرافیان
وحید شریعت رئیس انجمن روانپزشکان ایران اظهار داشت: این کنگره بزرگترین رویداد روانپزشکی کشور است که تازه ترین یافته‌های روانپزشکی در سطح کشور و جهان مطرح می‌شود و هدف آن ارتقای دانش روانپزشکی در کشور است.
وی با اشاره به دلایل خودکشی در افراد، گفت: دلایل متعددی وجود دارد که فرد احساس کند زندگی کردن برایش سخت شده و دیگر مفهومی ندارد، که در این صورت ترجیح شخص به اتمام زندگی خود است.
شریعت افزود: اقدام به خودکشی معمولاً به یک عامل بستگی ندارد و ممکن است از عوامل اقتصادی تا مسائل فردی و شخصی و یا ابتلا به بیماری‌های روانپزشکی مثل افسردگی، روان پریشی و اختلالات دو قطبی صورت پذیرد.
رئیس انجمن روانپزشکان ایران، ادامه داد: متاسفانه خودکشی یک فرد تاثیر بسیار عمیقی در اطرافیان او می‌گذارد و در واقع سوگی را ایجاد می‌کند که همراه است با کلی از احساس‌های منفی از جمله احساس گناه (از این نظر که آن ها آیا تاثیری در این اقدام داشته‌اند؟!) و معمولاً این سوگ‌های پیچیده بسیار زمانبر خواهند بود تا برطرف شده و فرد بتواند به شرایط عادی زندگی خود بازگردد.
وی گفت: چون این اتفاق ناگهانی است خانواده آمادگی مواجهه با این خبر و اتفاق را نداشته و باعث ضربه روحی شدیدتری خواهند شد و آثار مخرب خودکشی در اطرافیان بسیار جدی است.
شریعت به آمار خودکشی در ایران اشاره کرد و افزود : طبق اعلام وزارت بهداشت آمار ناشی از مرگ خودکشی در ایران بین ۵ تا ۶ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر در سال است، که نسبت به دیگر کشورها بالا نیست و مانند دیکر کشورهای اسلامی نسبتاً پایین است، که البته این آمار ممکن است به دلیل کم گزارش شدن برخی از موارد دقیق نباشد.
وی گفت: بیشترین عوامل و مواردی که در کیفیت سلامت روان تاثیرگذار هستند عوامل اجتماعی و اقتصادی است که خارج از دسترس متخصصان حوزه روان و حتی وزارت بهداشت است.
شریعت بیان داشت: شغل، وضعیت اسکان، آزادی‌های اجتماعی و رفاه اقتصادی امکاناتی است که افراد می‌توانند از آن بهره‌مند شده و به وسیله آن زندگی شادی را سپری کنند و این عوامل موارد اصلی و تعیین کننده سلامت روان است که برنامه‌ریزی و تغییر آن ها فقط توسط سیاستگذاران کلان کشور قابل مدیریت است.