جن یک واقعیت است یا افسانه؟

موجودات عالم به سه گروه تقسیم می‌شوند:1.جمادات، 2. نباتات، 3.حیوانات؛که یا دارای عقلند مانند:انسان، فرشتگان و جنّیان و یا فاقد عقل و هوشند مانند: حیوانات و بنابر آیات قرآن کریم موجودی به نام «جنّ» در جهان آفرینش وجود دارد که از نظر تکلیف و شایستگی مورد خطاب پروردگار قرار گرفته، چرا که:
1. سی و چهار بار نام جنّ در قرآن کریم آورده شده است.
2. هفتاد و دومین سوره قرآن به نام این موجود است:«قل اوحی الی انّه استمع نفر من الجنّ…».(سوره جن، آیه 1)
3. احادیث و روایات فراوانی از پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی(ع) و امامان در این خصوص وجود دارد.
4.توسط بسیاری از انسان‌ها رؤیت شده‌اند.
به آیاتی از قرآن کریم که وجود جنّ را مبرهن می‌داند،اشاره می‌شود:
و سپاهیان سلیمان از جن و آدمی و پرنده، گردآمده و به صف می‌رفتند:«… جنوده من الجنّ و الإنس و الطّیر…».(سوره نمل،آیه 17)
و برای خداوند[مشرکان] از جن شریکانی قرار دادند و حال آنکه جن را خدا آفریده است:«و جعلوا لله شرکاء الجنّ و خلقهم…».(سوره انعام، آیه 100)
بگو اگر جن و انس گرد هم آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی‌توانند،هر چند که یکدیگر را یاری دهند:«قل لئن اجتمعت الانس و الجنّ…».(سوره اسراء،آیه 88)

جن چگونه موجودی است؟

جن چگونه موجودی است و آیا می‌توان توسط علوم پیشرفته امروزی آن را اثبات کرد؟ جن در لغت به معنای«مستور و پوشیده» است، همان گونه که بچه در رحم را «جنین» گویند،«جنّت» نیز اشاره به باغی است که درختان آن مانع از به چشم آمدن زمینش می‌گردد.
و شاید علّت شک و تردید در وجود جن نیز همان مستور و پنهان بودنش از انظار و حسّ بشری است که علت آن در ذات خلقتش نهفته است.قرآن کریم خلقت جن را بیان می‌دارد:

و جان(پدر جن است همان طور که آدم، پدر انسان) را پیشتر، از آتش زهرآگین آفریدیم:«و الجانّ خلقناه من قبل من نّار السّموم».(سوره حجر، آیه 27)
خدا انسات را از گل خشک شده‌ای چون خاک سفال آفرید و جنیان را از شعله‌ای بی‌دود؛ «خلق الانسان من صلصال کالفخّار. و خلق الجانّ من مارج من نّار».(سوره الرحمان، آیات 14 و 15)

مرا از آتش خلق کردی و او (انسان) را از گل آفریدی.«… خلقتنی من نار و خلقته من طین»(سوره اعراف، آیه 12)
از این آیات در می‌یابیم که جن از جنس آتش است و انسان از جنس خاک و این چنین دریافت می‌شود که جنیان قبل از انسان خلق شده‌اند.
و از آنجایی که هر دو از ماده آفریده شده اند، پس مادی هستند،ولی دو تفاوت اساسی آنها را از سایر موجودات متمایز می‌کند:
1. می‌توانند خود را به هر شکل و قیافه‌ای درآورند.(به استثنای پیامبران و ائمه معصوم).
2.از چشم موجودات دیگر پنهانند.

ملاصدرا پنهان و آشکار شدن جن را با هوا قیاس می‌کند و این طور عنوان می‌دارد:«بدن‌های لطیف آنها در لطافت و نرمی متوسط بوده و از این رو آماده جدایی و یا گردآمدن هستند،چون گردهم آیند قوام آنها بهتر گشته و مشاهده می‌گردند و چون جدا گردند قوامشان نازک و جسمشان لطیف می‌شود و از دیده پنهان می‌مانند،مانند:هوا که وقتی ذراتش گردهم می‌آیند، غلیظ می‌شود و به صورت ابر در می‌آید و وقتی ذرات آن از هم جدا می‌شوند، لطیف شده و دیده نمی‌شوند».3

همین ویژگی وجودی، به آنها این امکان را می‌دهد که خود را به هر شکلی و با هر حجمی درآورند، چه به اندازه سر سوزن و چه در اندازه اتاقی بزرگ، آنها واسطه همین ویژگی، زمان برایشان معنا ندارد،و مسافتی را که بشر مدتها باید آن را طی کند، در لحظه‌ای می پیمایند و اعمالی را که از توان انسان خارج است، آنها به راحتی قادر به انجامش هستند. عمده‌ترین علّت شک و تردید در وجود آنان هم همین پنهان بودن از چشم انسان‌هاست.البته از نظر علمی هم توجیه پذیر است، چرا که در جهان هستی چیزهای زیادی وجود دارد که به چشم ما قابل رؤیت نیست، ولی قدرتشان از انسان به مراتب بیشتر است، از همه مهمتر ذات اقدس الهی که با چشم سردیده نمی‌شود، ولی کدام عقل سلیمی می‌تواند آن را انکار کند؟
آیا جن‌ها برتر از انسانند؟!

همه ما واژه «از ما بهتران» را به کرات شنیده‌ایم.این واژه در فرهنگ عامیانه اغلب برای جن به کار می‌رود؛ ولی آیا در واقع جن موجودی برتر از انسان است؟خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:«و ما فرزندان آدم را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری و فضیلت کامل بخشیدیم».(سوره اسراء،آیه 70) و همچنین واجب شدن سجده شیطان و فرشتگان بر انسان نیز،خود دلیل برتری نوع انسان است.در پیشگاه خداوند،یک انسان کامل بر همه موجودات برتری دارد و حتی بعضی از انسان‌ها که از راه برقراری ارتباط با جنیان را می‌دانند، می‌توانند بر آنها تسلط یابند. قرآن کریم که می‌گوید:«پریان به فرمان پروردگار برای سلیمان کار می‌کردند و هر کدام از آنان ازفرمان سرمی‌پیچید به او عذاب آتش سوزان را می‌چشاندیم.برای وی هر چه می‌خواست از بناهای بلند و تندیس‌ها و کاسه‌هایی چون حوض و دیگ‌های محکم می‌ساختند».(سوره سبأ،آیات 12 و 13)

در بسیاری از کشورها و حتی در کشور خودمان هم نمونه‌های زیادی شنیده می‌شود که اشخاصی با عنوان جن گیر و یا احضار کنندگان ارواح، توانسته‌اند از آنها بهره گیرند.

حیات و زندگی جن

بنابر آیات قرآن:«این موجود عجیب پیش از آفرینش انسان، خلق شده است».(سوره حجر، آیه 27)
«جنیان از شعله‌های آتش آفریده شده‌اند».(سوره الرحمان، آیه 14) «جنیان همچون انسان‌ها، دسته دسته به دنیا آمده و بعد به جهان آخرت خواهند رفت».(سوره فصلت، آیه 25) آنها نیز نر و ماده دارند.(سوره جن، آیه 6) آنها نیز تمایلات نفسانی دارند.(سوره الرحمان،آیه 56) تعداد جنیان بیش از آدمیان است.(سوره انعام، آیه 128)

تغذیه جنیان

از آنجا که هر موجودی برای ادامه حیات خود احتیاج به تغذیه و خوراک دارد، جنیان نیز به طور قطع از چیزهایی تغذیه می‌کنند.چنان که «ابن بابویه» نقل کرده است:«گروهی از طایفه جن خدمت پیامبراکرم(ص) شرفیاب شدند و عرض کردند: ای رسول خدا! چیزی برای خوردن به ما عطا فرما.حضرت هم استخوان و بازمانده غذا را به آنها عطا کرد.»4

سخن گفتن جنیان

فطرت انسان به گونه‌ای است که او را محتاج به سخن گفتن و ارتباط برقرار کردن با همنوعان خود ساخته است.
از طرفی اصوات در حیوانات هم به طریق علمی و هم تجربی ثابت شده و همچنین در قرآن و روایات ذکر شده که بعضی از پیامبران مانند: حضرت نوح(ع) و سلیمان(ع)) زبان حیوانات را دانسته و می‌توانستند با آنها سخن بگویند،در جنیان نیز به همین گونه است.از آنجایی که جنیان نیز مادی هستند، زندگی اجتماعی آنها ایجاب می‌کند با یکدیگر سخن بگویند، پس بطور قطع و یقین آنها اصواتی برای انتقال مفاهیم به یکدیگر دارند،ولی در فهم ما نیست.البته کسانی می‌توانند به طریقی حرف‌های آنها را بفهمند و با آنها سخن گویند؛چنانکه حضرت رسول و برخی از امامان با آنها صحبت می‌کردند و افرادی با توانایی‌های خاصی می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند.

1. بحارالانوار، ص 83.
2. جن و شیطان، تالیف:رجایی تهرانی، ص 47.
3. ملاصدرا، مفاتیح الغیب.
4.وسائل الشیعه، ج 1، ص 252.